Trí tuệ nhân tạo (AI) đem lại nhiều ứng dụng hữu ích trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe. Tính năng dự đoán của AI có thể giúp phát hiện sớm các bệnh tật và đưa ra các dự đoán về tiến triển của bệnh dựa trên dữ liệu lâm sàng và diễn biến bệnh lý. Hơn nữa, AI cũng có thể giúp tăng cường hiệu suất và chính xác trong việc chẩn đoán bệnh, từ việc phân tích hình ảnh y khoa đến việc đọc và hiểu thông tin từ hồ sơ bệnh án. Điều này mang lại lợi ích lớn cho cả bác sĩ và bệnh nhân, giúp cải thiện quy trình điều trị và kết quả của bệnh nhân.
Sự xuất hiện và phát triển của công nghệ Trí tuệ Nhân tạo (AI - Artificial Intelligence) đã mang lại các ứng dụng mới mẻ, trở thành một phần không thể tưởng tượng được trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Đồng thời, việc áp dụng AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đang làm thay đổi đáng kể bản sắc của ngành này.
Một số người cho rằng, trong những năm tới, các hệ thống AI và máy học (ML - Machine Learning) sẽ tiếp quản nhiều nhiệm vụ của các chuyên gia. Mặc dù công nghệ này đã hỗ trợ hiệu quả trong nhiều lĩnh vực như tiếp thị, tài chính, viễn thông,... nhưng nó không dẫn đến giảm số lượng việc làm, và không thể hoàn toàn thay thế vai trò của con người. Thực tế, AI đang tạo ra một loạt các cơ hội việc làm mới, thậm chí là những công việc mà trước đây chưa từng tồn tại.
Trong lĩnh vực y tế - chăm sóc sức khỏe, AI mở ra những triển vọng mới hoàn toàn. Hãy cùng khám phá thêm chi tiết trong bài viết dưới đây.
Vai trò của AI trong chăm sóc sức khỏe
Từ việc điều trị các bệnh mãn tính như ung thư đến sử dụng công nghệ xét nghiệm và chụp hình như X-quang, AI đang được áp dụng để phát triển các công nghệ mới, nâng cao hiệu suất và độ chính xác, đồng thời mang lại lợi ích cho việc chăm sóc bệnh nhân và hy vọng tìm ra các phương pháp điều trị.
So với phương pháp phân tích và đưa ra quyết định lâm sàng truyền thống, AI mang lại một số ưu điểm. Các thuật toán AI làm cho hệ thống trở nên chính xác hơn khi chúng hiểu được dữ liệu đào tạo, giúp con người có cái nhìn sâu sắc hơn về các thay đổi trong điều trị, chăm sóc, chẩn đoán và kết luận cho bệnh nhân.
Theo báo cáo của Acumen Research, dự kiến thị trường trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực y tế - chăm sóc sức khỏe toàn cầu sẽ đạt mức 8 tỷ USD vào năm 2026.
1. Quản lý hồ sơ bệnh án
Chăm sóc sức khỏe là một trong những lĩnh vực dữ liệu lớn tiếp theo cần được "thuần hóa". Dữ liệu quan trọng và có giá trị có thể bị mất trong các kho dữ liệu khổng lồ, gây thiệt hại hàng tỷ đô la mỗi năm cho ngành này. Sự khó khăn trong việc kết nối các điểm dữ liệu quan trọng đã làm chậm sự phát triển trong việc chẩn đoán chính xác cũng như trong nghiên cứu và phát triển các loại thuốc, dược phẩm mới.
Một số tổ chức trong lĩnh vực y tế - chăm sóc sức khỏe đã chuyển sang sử dụng trí tuệ nhân tạo để ngăn chặn tình trạng "rò rỉ" dữ liệu. Trí tuệ nhân tạo cho phép họ phân tách, lưu trữ và kết nối dữ liệu cần thiết một cách hiệu quả, giảm thiểu thời gian xử lý mà trước đó có thể mất nhiều năm.
2. Giảm sai sót về liều lượng thuốc
Chỉ cần một liều thuốc dư thừa cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe của bệnh nhân. Đây là lý do tại sao việc sử dụng đúng liều lượng được quy định là cực kỳ quan trọng. Nhờ sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, ngành công nghiệp này có thể giảm thiểu tỷ lệ sai sót không đáng có trong quá trình sử dụng thuốc.
3. Chẩn đoán ung thư chính xác
Cung cấp các công cụ Trí tuệ Nhân tạo và Học máy hỗ trợ trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, giúp bác sĩ và chuyên gia y tế đưa ra các chẩn đoán chính xác.
Công cụ AI này giúp giảm thiểu sai sót trong quá trình chẩn đoán ung thư và cung cấp một loạt kỹ thuật mới cho điều trị y tế cá nhân. Với độ chính xác ngày càng tăng, hầu hết các bệnh nhân có thể được chăm sóc hoặc điều trị kịp thời ở các giai đoạn đầu, từ đó giảm thiểu tử vong và tăng cơ hội sống sót cho nhiều người.
4. Chẩn đoán sớm bệnh máu nhiễm mỡ
Trí tuệ nhân tạo đã được chứng minh mang lại nhiều lợi ích trong việc chẩn đoán các bệnh liên quan đến máu, thậm chí cả những bệnh có thể gây tử vong ở giai đoạn đầu. Với sự hỗ trợ của kính hiển vi tăng cường bằng trí tuệ nhân tạo, các bác sĩ hiện có khả năng quét những chất và vi khuẩn có hại trong mẫu máu, ví dụ như Staphylococcus, E. coli,... với tốc độ nhanh hơn nhiều so với phương pháp thủ công.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng hơn 25.000 hình ảnh mẫu máu để máy móc "hiểu" cách phát hiện vi khuẩn có hại. Trí tuệ nhân tạo cho phép máy móc nhận biết những vi khuẩn này trong mẫu máu và dự đoán sự xuất hiện của chúng trong mẫu mới với độ chính xác lên đến 95%, từ đó giảm đáng kể tỷ lệ tử vong.
5. Chatbot chăm sóc khách hàng và trợ lý sức khỏe ảo
Chatbot được phát triển bằng công nghệ như Lập trình Ngôn ngữ Tư duy (NLP - Neuro-linguistic programming), cho phép máy móc phản hồi nhanh chóng khi bệnh nhân có các truy vấn. Chatbot này giao tiếp với bệnh nhân về bệnh tình, triệu chứng, thanh toán hóa đơn, và nhiều hơn nữa, từ đó giúp giảm áp lực công việc đối với chuyên gia y tế, y tá, hộ lý,...
Trợ lý sức khỏe ảo chịu trách nhiệm một số công việc, bao gồm trả lời các câu hỏi thông thường của bệnh nhân qua điện thoại và email, quản lý thông tin y tế riêng tư của bệnh nhân, đặt lịch hẹn với bác sĩ, gửi lời nhắc theo dõi tình trạng và cuộc hẹn khám lâm sàng cho bệnh nhân,...
Điều này được thực hiện thông qua việc tích hợp các hệ thống với Công nghệ Nhận thức (Cognitive computing), Thực tế Tăng cường (AR - Augmented reality), cử chỉ cơ thể và lời nói. Đây là một trong những ứng dụng AI hữu ích nhất trong lĩnh vực y tế, tạo ra trải nghiệm cá nhân hóa cho bệnh nhân trong việc quản lý và chăm sóc sức khỏe, cũng như giải quyết các truy vấn của họ. Việc này giúp giảm tần suất đến bệnh viện, đồng thời mang lại lợi ích cho cả bệnh nhân, chuyên gia y và cơ sở khám chữa bệnh.
6. Điều trị bệnh hiếm gặp
BERG là một nền tảng công nghệ sinh học giai đoạn lâm sàng, được xây dựng trên cơ sở Trí tuệ Nhân tạo (AI), hoạt động dựa trên việc lập bản đồ bệnh lý để gia tăng tốc độ tìm kiếm và phát triển thuốc, vắc-xin đột phá tiên tiến. Điều này đã thay đổi cách tiếp cận chăm sóc sức khỏe, cho phép các chuyên gia y tế tạo ra các sản phẩm mạnh mẽ, hỗ trợ bệnh nhân chiến đấu với các bệnh hiếm.
Ngoài ra, BERG cũng đã có những khám phá mới trong điều trị bệnh Parkinson - một loại rối loạn thần kinh trong não gây ra cứng cơ, run rẩy và khó duy trì thăng bằng, phối hợp và di chuyển. Triệu chứng của bệnh Parkinson diễn tiến dần và trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, tạo nên một trong những vấn đề sức khỏe đáng sợ nhất. BERG đã sử dụng trí tuệ nhân tạo để khám phá các kết nối giữa các chất hóa học trong cơ thể con người mà trước đó chưa được biết đến.
7. Tự động hóa nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe dự phòng
Một vai trò quan trọng khác của trí tuệ nhân tạo và ứng dụng công nghệ AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là tự động hóa nhiều công việc. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng công việc cho con người, từ đó tạo ra thêm thời gian cho các nhiệm vụ quan trọng và cần thiết khác.
Các nền tảng dựa trên AI hỗ trợ tự động hóa các quy trình như kiểm tra điều kiện của các yêu cầu y tế chưa được xem xét, chuyển dữ liệu y tế cần thiết cho các chuyên gia tương ứng,... Những nền tảng này thường được tích hợp với các công cụ và phần mềm hiện có của bệnh viện để tăng cường hiệu quả hoạt động với chi phí hợp lý.
8. Phẫu thuật có sự hỗ trợ của robot
Gần đây, phẫu thuật với sự hỗ trợ của robot đã trở nên phổ biến hơn. Một số bệnh viện trên toàn cầu đang áp dụng robot để hỗ trợ trong việc thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi độ chính xác cao, khả năng kiểm soát và tính linh hoạt.
Robot phẫu thuật tích hợp cánh tay cơ học, máy ảnh và các dụng cụ phẫu thuật cần thiết, giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm của các bác sĩ, tạo ra một hình thức mới của phẫu thuật. Các bác sĩ có thể ngồi trước máy tính và điều khiển cánh tay cơ học của robot, trong khi robot cung cấp chế độ xem 3D và phóng to vị trí phẫu thuật mà họ không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Các ca phẫu thuật được hỗ trợ bởi robot có sự triển khai của trí tuệ nhân tạo thường ít gặp phải biến chứng hơn, bệnh nhân cảm thấy ít đau đớn hơn và thời gian phục hồi cũng nhanh hơn so với các phương pháp truyền thống.
9. Chẩn đoán hình ảnh tự động
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp dễ dàng giải mã hình ảnh để tiến hành phân tích. Sử dụng công nghệ và các thuật toán học sâu (Deep learning), những hệ thống trí tuệ nhân tạo này tự động học và cải tiến thuật toán để đọc nhanh hơn các hình ảnh phức tạp, bao gồm cả hình ảnh từ các kỹ thuật chụp CT và MRI.
Hệ thống tự động chẩn đoán hình ảnh giúp cải thiện hiệu suất cho các bác sĩ, giúp họ đưa ra các chẩn đoán bệnh chính xác hơn. Đồng thời, nó cũng là một công cụ quan trọng trong việc giải quyết tình trạng thiếu hụt bác sĩ chuyên môn như bác sĩ X-quang và các vị trí khác tại các cơ sở y tế. Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh y tế.
10. Tham gia thử nghiệm lâm sàng
Trong các thử nghiệm lâm sàng, việc thu thập và tổ chức một lượng lớn dữ liệu là cần thiết để đúc kết các lý thuyết đúng đắn về một căn bệnh cụ thể và các phương pháp điều trị tương ứng. Sử dụng ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo, các cơ sở y tế có thể dễ dàng tiếp cận dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng và dựa trên kết quả của chúng.
Với sự hỗ trợ của AI, các mạng thần kinh có thể dự đoán hoạt động sinh học và các đặc điểm tại mức độ cá nhân cho từng bệnh nhân trong các thử nghiệm này. Nền tảng AI hỗ trợ các nhà nghiên cứu trong việc lựa chọn ứng viên phù hợp để thử nghiệm các loại thuốc mới cho các bệnh lý và rối loạn khác nhau.
Trong các trường hợp như vậy, việc lựa chọn đúng ứng viên là rất quan trọng và nhờ vào sự hỗ trợ của AI, ngành chăm sóc sức khỏe đã chứng kiến sự tăng cường về thống kê về mức độ thành công của nhiều thử nghiệm lâm sàng, với tốc độ nhanh hơn và chi phí đầu tư ít hơn.
11. Phát triển thuốc mới
Nghiên cứu và thử nghiệm thuốc thường mất nhiều thời gian và tiền bạc. Công nghệ trí tuệ nhân tạo mang lại lợi ích trong trường hợp này bằng cách cho phép các chuyên gia quét các loại thuốc hiện có và sử dụng chúng để tái thiết kế thuốc, giúp rút ngắn quá trình nghiên cứu, đồng thời tiết kiệm chi phí.
12. Cải thiện khả năng tiếp cận chăm sóc sức khỏe
Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đã dẫn đến việc tạo ra một số phần mềm y tế cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tương tác và cá nhân hóa như đặt hẹn khám bất cứ lúc nào, kết nối với bác sĩ từ xa,... Bệnh nhân dễ dàng tiếp cận với các chuyên gia và cơ sở chăm sóc sức khỏe. Đối với những vấn đề nhỏ, bệnh nhân có thể tự động nhận được gợi ý sử dụng loại thuốc tương ứng từ các chatbot, và nếu cần phải đi khám, bệnh nhân cũng được đề xuất thăm khám với bác sĩ phù hợp.
Mặc dù có những nhược điểm cần khắc phục, lợi ích của trí tuệ nhân tạo trong y học là rất đáng kể. Có thể khẳng định rằng, những ứng dụng AI này đã mang lại sự thay đổi và tiến bộ đáng kể cho ngành chăm sóc sức khỏe.
